Aile Miras Vergisi Yolda mı ? Yeni Vergiler Kimlerden Alınacak ? Ne Kadar Olacak ?

Gayrimenkul ve diğer malların miras kalması, bağışlanması ve
bu kişilerce satılması ile ilgili Gelir Vergisi Kanunu değişiklik taslağı,
Türkiye’nin gündemine adeta bomba gibi düştü. Gelen soruların günlerdir ardı
arkası kesilmiyor. Konu neredeyse, tüm aileleri yakından ilgilendirdiği için
mevcut durumu ve “Aile Vergisi” benzetmesiyle açıkladığımız, Gelir Vergisi
Taslağı’ndaki düzenlemeleri, kıyaslamalı olarak ele almak ihtiyacını duyduk.
MİRAS
1. Mevcut Durum:
a) Mirasçılar, “Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi” ile
kendilerine kalan, mirası
(gayrimenkul, otomobil, banka mevduatı, bono tahvil, şirket
hissesi, alacaklar, borçlar vs.)
bildiriyorlar.
b) Eşe ve çocukların her birine, yaklaşık “140 bin lira
istisna” uygulanıyor.
c) Tablo-I’de de görüldüğü gibi, kalan tutar (varsa),
mirasçı başına 190 bin lirası yüzde 1, sonraki
tutarlar da 3, 5, 7 ve 10 oranında vergilendiriliyor.
Buna göre örneğin;
· Bir ev, yazlık ve otomobil (toplam 500 bin lira) miras kalan
eş ve iki çocuk hiç vergi ödemiyor.
· Üç ev, bir yazlık ve bir arsa (toplam 1 milyon 200 bin
lira) miras kalan eş ve üç çocuktan her biri 1.600 TL Veraset ve İntikal Vergisini,
“üç yılda” ödüyorlar. Görüldüğü gibi, mevcut durumda “Aile Vergisi”
diyebileceğimiz veraset ve intikal vergisi var ama ya hiç ödenmiyor ya da düşük
tutarda ödeniyor. Yeni düzenlemede ise mevcut verginin 100 katını aşabilen,
vergi (gelir vergisi) ödenebiliyor.
2. Yeni Gelir Vergisi
Taslağı:
Ölüm halinde ödenen Veraset ve İntikal Vergisi bütünüyle
kaldırılıyor. Ancak, aşağıda açıklandığı gibi, özellikle eş, çocuk, anne ve
babaya “daha yüksek bir vergi” getirilerek “miras kalan gayrimenkulün satışı”,
gelir vergisine tabi tutuluyor.
BAĞIŞLAMANIN VERGİSİ
1. Mevcut Durum:
a) Eşe, çocuğa, anne-babaya, kardeşe, arkadaşa ya da
sevgiliye gayrimenkul veya otomobil
bağışlanması, hediye edilmesi, para verilmesi, şirkete
bedelsiz ortak edilmesi veya banka
hesabına ortak edilmesi “ivazsız (yani karşılıksız) intikal”
olarak, Veraset ve İntikal Vergisine
tabi tutuluyor.
b) Her bağışlama ve hediyede, “3.244 lira istisna”
uygulanıyor.
c) Tablo-I’in sağ tarafındaki sütuna göre, “yüzde 10-30 oranında
vergi” alınıyor ama ana, baba, eş ve çocuklardan olan intikallerde, oranların
yarısı (yani yüzde 5-15) uygulanıyor.
2. Yeni Gelir Vergisi
Taslağı:
· Taslağa göre; “bağışlama yolu ile” veya herhangi bir
suretle, “karşılıksız olarak edinilen”
PARALARIN VE DİĞER KIYMETLERİN, yıllık 2.500TL’yi aşmayan
kısmı istisna olmak üzere;
a) 1 milyon TL’ ye kadar olan kısmının % 50’si,
b) 1-5 milyon TL arasındaki kısmının % 60’ı,
c) 5 milyon TL ve üzerindeki kısmının % 70’i, hak sahibi
(yani ev, dükkan, yazıhane, arsa, arazi, otomobil, cip, para verilen ya da
şirket hissesi edinen kişi) yönünden, edinimin gerçekleştiği takvim yılında
elde edilmiş sayılacak.
· Bağışlama ya da hediye tutarının, Tablo-II’deki tarifeye
göre, Gelir Vergisine tabi tutulması
öngörülüyor. Hemen belirtelim, taslaktaki bu düşünce, yeni bir
olay değil.2008 yılında da böyle bir yasa tasarısı hazırlanıp, TBMM’ye sevk edilmiş
ancak yasalaşmamıştı.
Mevcut taslakta dikkati çeken “bir kaç önemli nokta” var.
· Vergi tarifesinde; anne, baba, eş ve çocuklar için “yüzde 50
indirimli oran” belirlenmemiş.
· Verilen paranın her defasında “3.244 TL vergi dışıydı
şimdi ise yıllık 2.500 lira” ile sınırlı tutulmuş.
Bu Türk aile yapısına, gelenek ve göreneklerine ters. Her
defasında 2.500 lira veya 3-5 bin lira istisna olmalı. Miras kalanın satışında
artık vergi var
1. Mevcut Durum:
a) Miras kalan veya bağışlanan gayrimenkuller ve diğer
kıymetler (örneğin anonim şirket pay
senetleri) ne zaman ve kaç liraya satılırsa satılsın gelir
vergisine tabi değil.
b) Arsanın müteahhide kat karşılığı verilmesi durumunda,
edinilen daire ve dükkanların satışı da gelir vergisine tabi değil.
2. Yeni Gelir Vergisi
Taslağı:
a) Miras kalan gayrimenkullerin satışı, ne zaman satılırsa
satılsın gelir vergisine tabi olacak.
b) Emlak Vergisi “asgari değeri” ile maliyet bedeli (yani
edinme bedeli) belirlenecek.
c) Satarken, “rayiç bedeli” yani normal satış bedeli
üzerinden gösterilecek.
d) Emlak vergisi asgari değeri, genellikle rayiç bedelden
düşük olduğu için miras kalan
gayrimenkul üç gün sonra da satılsa gelir vergisi ödenecek.
e) İki yıl içinde satılırsa, kazancın tamamı gelir vergisine
tabi. İki yıldan fazla elde tutulanlarda sırasıyla 2, 3, 4 ve 5 tam yıl için
sırasıyla yüzde 20, 40, 60 ve 80’i vergi dışı olacak.
f) Miras kalan gayrimenkullerin ve diğer kıymetlerin
satışından doğan kazanç (75 milyon lirayı aşan kısmı yüzde 35 olmak üzere)
Tablo- II’deki tarifeye göre, gelir vergisine tabi tutulacak. Oysa, mevcut
durumda bunların satışı gelir vergisine tabi değildi.
b) Arsanın müteahhide kat karşılığı verilmesi durumunda,
edinilen daire ve dükkanların satışı,
(Tablo-II’deki tarifeye göre) gelir vergisine tabi olacak.
Görüldüğü gibi miras, bağış ve satışla ilgili çok önemli
değişiklikler ve vergi artışları var. “Aile Vergisi” diyebileceğimiz bu
değişikliklerle ilgili taslağı,
“tartışılmasında fayda olacağı düşüncesiyle”, bir dizi yazı
halinde kamuoyunun bilgisine
sunduk. Bu taslak, tartışmalara ve önerilere göre Maliye
Bakanlığı’nda ve yasalaşma aşamasında TBMM’de değişebilir.
GÖRÜŞÜNÜZÜ BİLDİRİN